Εισαγωγή
Μεγάλος αριθμός ανθρώπων συνεχίζει να πιστεύει στην Μαρξιστική (στην ουσία Ρικαρντιανή βέβαια) θεωρία περί αξίας 1. Θεωρούν δηλαδή ότι η αξία ενός αγαθού είναι ανάλογη με την κοινωνικώς απαραίτητη ποσότητα εργασίας που χρειάστηκε για να παραχθεί. Αν και η Μαρτζιναλιστική επανάσταση στα οικονομικά άφησε λίγα περιθώρια ακόμα και σε Μαρξιστές να διατηρήσουν την πεποίθηση αυτή, εντούτοις, η σύγχυση συνεχίζει να υπάρχει. Θεωρούμε καλό λοιπόν να ξεκαθαρίσουμε γιατί η θεωρία αξίας του Μαρξ είναι εντελώς λανθασμένη. Από εδώ και στο εξής, όποτε αναφερόμαστε στον Μαρξ θα παραθέτουμε σε παρένθεση τον εκάστοτε τόμο του «Κεφαλαίου» με λατινικά γράμματα, ακολουθούμενο από τη σελίδα στην οποία βρίσκεται το χωρίο.
Θα χρησιμοποιήσουμε επίσης στοιχεία από την ανάλυση του Eugen von Böhm-Bawerk στο «Karl Marx and the Close of His system» (1896). Αυτά θα αναφέρονται με το όνομα του συγγραφέα σε παρένθεση και μετά θα αναφέρεται η εκάστοτε σελίδα (π.χ. Böhm-Bawerk, σελ. Χ)
Ο Μαρξ και η εργασιακή θεωρία της αξίας (labour theory of value)
Από την αρχή, στο αρχικό κεφάλαιο του πρώτου τόμου του «Κεφαλαίου», ο Μαρξ περιορίζει την ανάλυσή του στον κόσμο των εμπορευμάτων, ένα υποσύνολο των αγαθών εν γένει:
«Ο πλούτος των κοινωνιών στις οποίες κυριαρχεί ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής εμφανίζεται ως μια τεράστια συσσώρευση εμπορευμάτων, με μία μονάδα της να αποτελεί και ένα εμπόρευμα. Συνεπώς, μια οικονομική ανάλυση της καπιταλιστικής κοινωνίας πρέπει να ξεκινήσει με την ανάλυση του εμπορεύματος». (Ι, σελ 27)
Ποια, λοιπόν, είναι τα κυριότερα χαρακτηριστικά ενός εμπορεύματος; Ένα εμπόρευμα πρέπει, καταρχάς, να είναι χρήσιμο. Πρέπει να ικανοποιεί κάποιες «ανθρώπινες ανάγκες», είτε άμεσα ως «αντικείμενο κατανάλωσης είτε έμμεσα ως μέσο παραγωγής» (I, σελ. 27). Επιπλέον, πρέπει να παραχθεί για ανταλλαγή στην αγορά. Ένα άτομο που παράγει αγαθά για να ικανοποιήσει τις δικές του επιθυμίες «δημιουργεί αξία χρήσης, αλλά όχι εμπόρευμα». Για να παράγει εμπορεύματα πρέπει να «όχι μόνο να παράγει αξία χρήσης αλλά και αξία χρήσης για τους άλλους, κοινωνικές αξίες χρήσης» (I, σελ. 30). Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά ενός εμπορεύματος αποτελούν τη βάση της θεωρίας της αξίας του Μαρξ. Η αξία χρήσης ενός εμπορεύματος βασίζεται και καθορίζεται πλήρως από τη χρησιμότητά του, από το γεγονός ότι μπορεί να τεθεί σε αιτιώδη συνάφεια με την ικανοποίηση επιθυμιών. Η αξία, με αυτή την έννοια, αναφέρεται στη σημασία που έχει ένα εμπόρευμα για την ευημερία ή την ικανοποίηση ενός ατόμου.