Μια Ευρώπη σαν τα μούτρα μας

Εφόσον η θέση της κυβέρνησης για το ευρωπαϊκό μέλλον εκφράζεται από το άρθρο που υπέγραψε ο πρωθυπουργός στη χθεσινή «Εφημερίδα των Συντακτών» , τότε η χώρα δεν έχει θέση στο ζήτημα· έχει μόνο άρνηση. Ολη η ουσία του άρθρου συμπυκνώνεται σε 17 λέξεις: «Οποιοδήποτε επίπεδο ενισχυμένης συνεργασίας θα πρέπει να είναι ανοιχτό και ελεύθερα προσβάσιμο σε όλα τα κράτη-μέλη».

Ο καθένας, εφόσον διαθέτει μια στοιχειώδη γνώση των ευρωπαϊκών θεσμών, αντιλαμβάνεται ότι πρακτικά κάτι τέτοιο δεν γίνεται. Δεν είναι ούτε ρεαλιστικό ούτε πραγματοποιήσιμο – προϋποθέσεις που τίθενται σαφώς στο άρθρο του πρωθυπουργού.

Αν η άμεση πρόσβαση στους κύκλους ενισχυμένης συνεργασίας είναι αυτομάτως δυνατή στον οποιονδήποτε, αυτό θα σημαίνει πολύ απλά ότι η ενισχυμένη συνεργασία δεν θα είναι τίποτε περισσότερο από λέξεις άνευ περιεχομένου. Η δυνατότητα πρόσβασης συνδέεται, εκ των πραγμάτων, με τον βαθμό της εμβάθυνσης. Οι αναλογίες που χρησιμοποιεί σχετικώς ο συντάκτης του πρωθυπουργικού άρθρου, π.χ. εκείνη του πλοίου στο οποίο ταξιδεύουμε όλοι μαζί, είναι παραπειστικές. Πολλαπλές ταχύτητες δεν σημαίνει ότι «επειδή ορισμένοι επιθυμούν να μείνουν στις καμπίνες τους, κλειδώνουμε τις πόρτες σε όσους θέλουν να βγουν στο κατάστρωμα». Ακριβέστερη, νομίζω, είναι η αναλογία του σχολείου: κανείς δεν σε εμποδίζει να πηδήξεις μια τάξη, υπό την προϋπόθεση ότι μπορείς να παρακολουθήσεις τα μαθήματα. Αλλά στον Τσίπρα, όλοι το έχουμε πια καταλάβει, αρέσουν τα ταξίδια· έχουμε επίσης καταλάβει από την αμορφωσιά του ότι ποτέ δεν του άρεσε το σχολείο.

Για να μείνουμε όμως στην αναλογία του πλοίου, αυτό που ζητεί ο Τσίπρας με την ελεύθερη πρόσβαση είναι να μπορεί να κατσικώνεται στις καμπίνες των άλλων. Ζητεί, στην πραγματικότητα, μια Ευρώπη σαν τα μούτρα μας, που ελάχιστα θα διαφέρει από τον Υπαρκτό Ελληνισμό και στην οποία οι ανίκανοι θα επιβιώνουν μια χαρά εις βάρος των ικανών. Μια Ευρώπη, με άλλα λόγια, καταδικασμένη στη δική μας ακινησία. Οι λογικοί άνθρωποι, υπό συνθήκες πίεσης, κάνουν την ανάγκη τους φιλοτιμία και προχωρούν· εμείς ανάγουμε την τεμπελιά και την ανεπάρκειά μας σε υψηλή ιδεολογία και στυλώνουμε τα πόδια...